Dieta pacjenta przy suchości w ustach

Dlaczego suchość w ustach dotyka tak wielu pacjentów?

Kserostomia, zwyczajowo nazywana suchością w ustach, to dolegliwość, która może się rozwinąć
z wielu powodów. Wyróżniamy dwa typy kserostomii -prawdziwą oraz rzekomą 1 . Suchość w jamie
ustnej dotyka wielu pacjentów, ponieważ wpływają na jej wystąpienie przyjmowane leki np.
podawane w astmie 2 . Nie bez znaczenia pozostaje też stan ogólny pacjenta – depresja, stres,
gorączka, odwodnienie, kacheksja czy oddychanie przez usta 3 . Istnieje wiele jednostek chorobowych,
w których występuje obniżone wydzielanie śliny, takich jak cukrzyca typu 2, zespół Sjogrena, choroba
Mikulicza, niedobór witamin B1 i B6, zespół Parkinsona, a także nowotwory. Radioterapia w okolicach
szyi i głowy oraz chemioterapia również przyczyniają się do suchości w jamie ustnej 4 .

Nie podawaj tych pokarmów osobom z suchością w jamie ustnej

Sposób żywienia ma wpływ na wydzielanie śliny i uczucie suchości w ustach. Dodatkowo suchość w
ustach może prowadzić do pomijania posiłków i zwiększyć ryzyko niedożywienia 4 . Zaleca się unikania
ostrych przypraw, mocnej kawy, herbaty, alkoholu, napojów gazowanych oraz produktów
wzmagających pragnienie, jak produkty o wysokiej zawartości soli. Do produktów tych należą solone
krakersy, solone paluszki, chipsy, solone orzechy, produkty w solance, wędliny i sery
długodojrzewające i inne przetworzone produkty 5 .

Najlepsze pokarmy dla pacjentów z suchością w ustach

Istotne jest zwiększenie ilości płynów w diecie poprzez zwiększone spożycie zup, gulaszy, koktajlów,
musów, przecierów i potraw na bazie gotowanych warzyw. Płyny należy podawać w małych porcjach,
w krótkich odstępach czasowych. Zaleca się zwiększenie wypijania delikatnych naparów z mięty lub
wody z dodatkiem soków z cytrusów. Posiłki powinny być miękkie, wilgotne i przyrządzone poprzez
duszenie, gotowanie, miksowanie, przecieranie czy pieczenie w rękawie. Dieta pacjenta powinna być
urozmaicona i powinna zawierać warzywa, owoce, produkty zbożowe, tłuszcze roślinne oraz
pełnowartościowe białko z mięsa, ryb, jaj i nabiału. W przypadku problemów z gryzieniem oraz
połykaniem warto zastosować dietę o zmienionej konsystencji i stosować potrawy miksowane i
przecierane wzbogacane żółtkiem, masłem oraz śmietaną. Zastosowanie miękkiego pieczywa bez
skórki, miękkich serów, warzywnych past do chleba, ugotowanych warzyw i miksowanych zup może
poprawić jakość żywienia u chorych z suchością w jamie ustnej. Pomiędzy posiłkami zaleca się żucie
gumy bez zawartości cukru, ssanie landrynek oraz kostek lodu, zjadanie zmrożonych plasterków
ogórka lub ananasa 4 .

• 1 Łukasz Guzik, Elżbieta Kamysz, Kserostomia – więcej niż suchość w jamie ustnej, Farm Pol, 2009, 65(6):411-414
• 2 Marcin Pochwalski, Andrzej Wojtowicz, Suchość jamy ustnej – kserostomia – przyczyny, objawy, metod leczenia – przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia 4/2003, s. 211-216
• 3 Agnieszka Pichór, Anna Doboszyńska, Suchość jamy ustnej — niedoceniany problem kliniczny, Medycyna Paliatywna w Praktyce 2008; 2: 26–28
• 4 Łukasz Guzik, Kserostomia — obraz kliniczny i terapia , Medycyna Paliatywna w Praktyce 2010, 4, 1: 14–175