Biegunka u osób chorych i starszych. Co powinny jeść?

Co to jest biegunka?

Biegunka to stan, w którym chory oddaje płynne lub półpłynne stolce, których masa przekroczy 250 g dziennie, a częstotliwość oddawania jest większa niż 2 razy na dobę 1 .

Dlaczego biegunka jest groźna szczególnie u osób chorych i starszych?

Biegunka może prowadzić do znacznej utraty wody i elektrolitów. Podczas biegunki utrudnione jest wchłanianie i trawienie pokarmów, co przyczynia się do niewystarczającej podaży składników z diety W dodatku przewlekła biegunka może przyczyniać się do strat białka i tłuszczy, co jeszcze pogłębia niedożywienie pacjenta i uniemożliwia wzmocnienie organizmu i regenerację tkanek 2 . Dlatego odpowiednia dieta przy biegunce jest tak istotna a głodzenie nie wpływa pozytywnie na regenerację sił.

Jaką dietę stosować przy biegunce?

W zależności od przyczyny wystąpienia biegunki i jej postaci stosuje się różną interwencję żywieniową. W przypadku ostrej biegunki podstawą leczenia żywieniowego jest zastosowanie diety płynnej 3 . W miarę poprawy stanu pacjenta dietę zaczyna się rozszerzać do diety płynnej wzmocnionej, następnie papkowatej aż do lekkostrawnej. Przy zauważalnej poprawie zaleca się włączenie produktów o wyższej gęstości energetycznej, głównie będących źródłem węglowodanów, jak kleiki na wodzie, czerstwe pieczywo lub drobne kasze na wodzie. W przypadku tolerancji produktów skrobiowych, zaleca się wprowadzenie do diety produktów białkowych, jak gotowane chude mięso, chude ryby lub białko jaja. Tłuszcze powinny być włączone do diety jako ostatnie z makroskładników. Oleje roślinne i masło podawane w małej ilości na surowo to najlepiej tolerowany tłuszcz w diecie chorego.

Przykłady produktów zapierających

Do żywienia należy włączyć produkty o charakterze zapierającym, jak ryż, budynie z kasz, lekkostrawne potrawki z mięsa i warzyw, pieczywo z mąki oczyszczonej, drobne kasze. Korzystny wpływ może mieć spożycie owoców, które wiążą wodę. Zaliczamy do nich jagody, gotowane jabłka, niedojrzałe banany. Dieta przy biegunce u dorosłych powinna być też bogata w warzywa, w formie gotowanej lub duszonej są lekkostrawne i dostarczają organizmowi chorego wielu składników odżywczych.

Przykłady produktów, których należy unikać

Istotnym czynnikiem w diecie przy biegunce jest ograniczenie spożycia produktów bogatobłonnikowych, smażonych, produktów wysoko słodzonych i ostrych potraw. Zaleca się

eliminację z diety ksylitolu, sorbitolu, miodu oraz ostrożne stosowanie produktów będących źródłem laktozy, jak mleko i śmietanka. U niektórych pacjentów z biegunką występuje bowiem nietolerancja laktozy. Przewlekła biegunka trwa dłużej i może doprowadzić do niedożywienia jakościowego lub ilościowego pacjenta, dlatego kluczowe jest stosowanie lekkostrawnych posiłków, w niewielkich odstępach czasowych, zjadanie małych porcji i właściwe nawodnienie pacjenta 2 . H2 Ile płynów podawać pacjentom przy biegunce? Ilość płynów podanych pacjentowi nie powinna być mniejsza niż dwa litry, jednak zależy to od nasilenia biegunki. Podczas biegunki dochodzi do odwodnienia organizmu i utraty elektrolitów, więc oprócz nawodnienia chorego warto zadbać o podaż sodu, potasu i glukozy, która zwiększa efektywność nawodnienia pacjenta. Zaleca się picie wody mineralnej, słabych naparów z mięty oraz słabej gorzkiej herbaty 2 .

1 Krajewska J., Postępowanie w biegunkach, Farmakoterapia, VOL 25 NR 01’15 (284)
2 Włodarek D., Dietetyka, Format-AB, Warszawa 2005
3 Leppert W., Leczenie objawów ze strony przewodu Pokarmowego u chorych w medycynie paliatywnej, Nowiny Lekarskie 2011, 80, 1, 47–57