Akupunktura w leczeniu ran i odleżyn
Najczęstszym problemem pacjentów unieruchomionych w łóżku są odleżyny oraz trudno gojące się rany. Odleżyny powstają w miejscach gdzie części kostne stykają się z podłożem, dlatego są to najczęściej okolice kości krzyżowej, potylicy, łopatek i guzów piętowych. Główną przyczyną ich występowania jest brak profilaktyki, czyli leżenie w jednej pozycji lub zbyt rzadkie zmiany ułożenia. Na skutek długotrwałego ucisku dochodzi do niedotlenienia tkanek i rozwoju ran oraz odleżyn. Według danych z czasopisma naukowego „Pielęgniarstwo w Anestezjologii i Intensywnej Opiece”, u chorych leczonych w szpitalu w Polsce odleżyny obserwuje się u 3–17%, a u pacjentów objętych opieką domową u 17–28%.
Gojenie się ran to proces długotrwały, mogący trwać nawet kilkanaście miesięcy. Aby leczenie było skuteczne konieczne jest usunięcie wszystkich czynników powodujących ich powstawanie i pogłębianie. Do przyczyn spowolniających gojenie należą: przyjmowane leki np. zmniejszające krzepliwość krwi, zaawansowany wiek pacjenta, czynniki psychologiczne, stan układu krążenia i aktywność pacjenta, zaburzenie pracy układu immunologicznego i pokarmowego, nieodpowiednia pielęgnacja, zakażenia, występujące choroby dodatkowe.
Jedną z metod, która może wspomóc leczenie ran i odleżyn jest akupunktura, metoda zaliczana do tzw. medycyny naturalnej. Metoda ta w 2003 roku została uznana przez WHO (Światową Organizację Zdrowia) i jest refundowana przez NFZ m.in. w Poradniach walki z bólem. Akupunktura jest metodą leczenia polegającą na nakłuwaniu bardzo cienkimi jednorazowymi igłami specjalnych punktów znajdujących się na ciele człowieka. Korzyści wynikających z zabiegów akupunktury jest bardzo wiele, co jest niezmiernie istotne w przypadku pacjenta leżącego. Akupunktura oprócz działania miejscowego np. na trudno gojącą się ranę, z powodzeniem może być również stosowana do poprawienia ogólnego stanu zdrowia chorego.
Zastosowanie akupunktury w przypadkach ran i odleżyn polega na wykorzystaniu jej działania przeciwbólowego, przeciwzapalnego oraz poprawiającego przepływ krwi w konkretnej okolicy ciała. Tego rodzaju zabiegi mogą ograniczyć przyjmowanie niektórych leków np. przeciwbólowych, a także poprawić stan psychiczny pacjenta umożliwiając szybsze gojenie się ran. Dodatkowo zastosowanie akupunktury z elektrostymulacją np. punktów motorycznych mięśni poprawi również ich kondycję, umożliwiając lepszą pracę, a w dalszej przyszłości poprawę aktywności fizycznej lub wzrost siły mięśniowej na tyle, by ułatwić opiekunom pielęgnację chorego. Zabiegi te można również stosować profilaktycznie, aby nie doprowadzić do powstania ran. Należy jednak mieć na uwadze, że tego rodzaju terapia ma na celu dopełnienie zabiegów profilaktycznych i nie zastąpi prawidłowego układania pacjenta oraz częstych zmian pozycji.
Niewątpliwą zaletą akupunktury jest fakt, że na ciele znajduje się kilkaset punktów podstawowych, które można wykorzystać w terapii. Oznacza to, że zabieg ten może zostać wykonany w miejscu, w którym usytuowana jest rana czy odleżyna, ale może być również wykonany poprzez stymulację innej części ciała. Zatem w przypadkach, w których rana zlokalizowana jest w trudno dostępnym miejscu zabieg można wykonać stosując punkty powiązane z tą okolicą, ale znajdujące się w łatwo dostępnym miejscu. Zabiegi akupunktury jako metoda naturalna nie wywołują również powstawania niepożądanych skutków ubocznych, co jest charakterystyczne dla leków farmakologicznych. W przypadku pacjentów leżących głównym przeciwskazaniem do stosowania akupunktury jest zbyt słaby stan fizyczny pacjenta. Akupunktura, w takich przypadkach będzie niewystarczająco silnym bodźcem żeby organizm zaczął na nią odpowiednio reagować. Do innych przeciwskazań należą występujące choroby zakaźne, hemofilia, czynna choroba nowotworowa i rozrusznik serca (elektroakupunktura).
Bibliografia
1. Badarchin T. (2004) Praktyczny przewodnik po chińskiej sztuce medycznej, Warszawa.
2. Bożęcka M. (2014) Odleżyny- problem długotrwałego unieruchomienia. Magazyn Pielęgniarki i Położnej, nr 3: 8-10.
3. Gajewski P., Szczeklik A. (2013) Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, wyd. Medycyna Praktyczna.
4. Garnuszewski Z. (1988) Renesans akupunktury. Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa.
5. Kimura K, Takeuchi H, Yuri K, Wakayama I. (2013) Effects of nitric oxide synthase inhibition on cutaneous vasodilation in response to acupuncture stimulation in humans, Acupuncture in Medicine, vol. 31, no. 1, pp. 74–80.
6. Retajczyk K. Proces pielęgnowania pacjenta z odleżyną iii stopnia – studium indywidualnego przypadku. DOI: 10.19251/pwod/2017.4(5).
7. Zhang Z. J., Wang X. M.,. McAlonan G. M. (2012) Neural acupuncture unit: a new concept for interpreting effects and mechanisms of acupuncture, Evidence-based Complementary and AlternativeMedicine, Article ID 429412.